ZOEK BEHANDELAARklik hier

Route:  
  1. Home
  2. Kennisbank
  3. Triggertopics - Blogs

Spierspoeltjes en GTO’s



Hanneke Heij

Spierspoeltjes en golgi tendon organs (GTO’s of golgi’s) zijn receptoren die onder andere te vinden zijn in spieren. Zijn deze receptoren bij een cliënt verstoord? Dan kan hij of zij last krijgen van spierzwakte, blessures en pijn. Hoe kun je deze receptoren gebruiken bij je behandeling?

Spierspoeltjes en golgi’s

Wie op 9 mei 2019 op het Triggerpointcoach Symposium was, weet er wellicht al meer over: de receptoren spierspoeltjes en golgi tendon organs, ook wel golgi’s genoemd. Beide bevinden zich onder andere in onze spieren. Zijn ze verstoord? Dan geven ze verkeerde informatie (input) aan het zenuwstelsel, waardoor ook de output van het brein verstoord is. Dit kan zich onder meer uiten in spierzwakte voor sommige spieren, waardoor andere spieren moeten compenseren. Als dit lang genoeg duurt, kan er een hele ketting van compensatie ontstaan. En als het lichaam niet meer kan compenseren, liggen blessures en pijn op de loer.


Wat doen spierspoeltjes en golgi’s?

Kortgezegd zorgen de spierspoeltjes ervoor dat er gemeten wordt hoeveel en hoe snel een spier wordt gestretcht. De golgi’s zorgen ervoor dat de spanning en kracht op een spier wordt gemeten. Beide metingen dienen ter bescherming van de spieren en botten én zijn onmisbaar om goed te bewegen.


Spierspoeltjes

Spierspoeltjes meten de stretch en met name de snelheid waarmee de spier wordt gestretcht. Ze bevinden zich in de buik van de spier. Ze zijn langwerpig van vorm en liggen parallel aan de spiervezels. Elke spier heeft meerdere spierspoeltjes; zo’n 3 tot 10 per spier. En elk spierspoeltje bestaat uit meerdere zakjes met kernen erin. Om die zakjes heen zitten de ‘motor neurons’ gewikkeld in de vorm van een spoeltje (wikkel). Wordt de wikkel gestretcht? Dan geeft de mate van stretch in de wikkel aan het zenuwstelsel door dat de spier langer wordt en met welke snelheid dit gebeurt.

Hoe dit werkt:

Signaleren spierspoeltjes een snelle stretch? Bijvoorbeeld als je ineens een zwaar gewicht in je handen krijgt? Dan reageert de spier – door de spierspoeltjes – met een antistretch-reflex. De spier trekt samen om de belasting te kunnen dragen, zodat het gewicht (dat je in het voorbeeld in je handen krijgt) geen schade aan het gewricht of pezen kan veroorzaken. Tegelijkertijd gaat er een signaal naar de antagonist (reciproke inhibitie) om die te ontspannen en de antistretch-respons compleet te maken.


Golgi’s

Golgi tendon organs (golgi’s) bevinden zich met name in de spier-peesovergangen. Dit is echter niet de enige plek waar golgi’s zich bevinden; ze kunnen ook in bijvoorbeeld een ligament zitten. Golgi’s meten de kracht en spanning op een spier. Komt er te veel spanning of kracht op een spier te staan? Dan zorgen de golgi’s ervoor dat de spier ‘loslaat’ om schade aan de pees of spier te voorkomen. Bij bijvoorbeeld sporttrauma’s en -blessures hebben de golgi’s niet snel genoeg hun signaal kunnen sturen ter correctie van een beweging. Zo ‘waarschuwen’ de golgi’s in een enkelligament als je dreigt door je enkel te gaan. De spieren in het onderbeen corrigeren gelijk als het dreigt fout te gaan. Soms echter is óf de kracht óf de snelheid óf beide te groot om nog te corrigeren en ontstaat er dus een enkeltrauma.

Een weetje:

Lang nadat het weefsel is geheeld, kan een golgi nog zijn ‘afgesteld’ op het doorgeven van ‘trauma-informatie’ aan de hersenen. Deze reageren weer door bepaalde spieren te inhiberen en andere weer over te faciliteren. Dit compensatiepatroon kan pijn in de heup aan de overzijde geven en uiteindelijk via nekpijn ook hoofdpijn geven (= ketting van compensatie).


Communicatie met het zenuwstelsel

Spierspoeltjes en golgi’s zijn beide mechanoreceptoren ten behoeve van onze proprioceptie. Dit wil zeggen dat ze beide mechanische prikkels signaleren, meten en hun gevonden informatie doorgeven aan het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel interpreteert deze informatie en zorgt dan weer voor de juiste output. Bijvoorbeeld: een been naar voren zetten. Deze communicatie gaat supersnel en vindt continu plaats. Bovendien geschiedt het grootste deel van deze communicatie onbewust.


Op zoek naar de oorzaak

Omdat pijn- en spierklachten meerdere oorzaken kunnen hebben, is het van belang om het lichaam van de cliënt goed te onderzoeken. (Pijn)klachten worden namelijk lang niet altijd veroorzaakt door alleen een triggerpoint. Zo kan pijn ook ontstaan door afgeleide pijn van organen, wervels, de psyche, dermatomen, et cetera. Een uitgebreide anamnese is dus cruciaal om achter de oorzaak van de pijn te komen. En nog belangrijker: om vooraf te weten te komen of je behandeling wel zin heeft!

Check de triggerpointcriteria

Vaak wordt er door therapeuten te snel geconcludeerd dat het een triggerpoint (TP) betreft die de cliënt pijn bezorgt. Maar, voldoet een TP niet aan de in de opleiding genoemde criteria? Dan kan het heel goed zijn dat de gevonden punten helemaal geen TP’s zijn. Een pijn gevend punt kan bijvoorbeeld ook gewoon een pijnlijk stuk huid, een lymfeknoop, en tenderpoint, een ontstoken stuk bursa, een fascial distortion of iets andes zijn. Re-occurence, oftewel het telkens terugkeren van dezelfde klacht, terwijl telkens TP’s worden behandeld, vereist dus een bredere kijk naar de klacht.


Spierspoeltjes en golgi’s behandelen

Spierspoeltjes en golgi’s worden hier aangereikt als extra instrument om naar pijn als gevolg van spierdisfunctie te leren kijken. Niet alleen visuele inspectie en palpatie zijn hierbij nodig, ook functietesten van de spieren zijn hierbij van belang. We moeten immers vaststellen of en welke spier verzwakt is. De eigenschappen van spierspoeltjes en golgi’s kun je dus in je behandeling gebruiken, afhankelijk van wat je tijdens je onderzoek hebt gevonden.

Soms moet je een spier versterken en soms wil je een spier verlengen om de balans te herstellen.

Strengthen to lengthen

Een veel voorkomend symptoom bij TP onderzoek is een verkorte, strakke en zwakke spier met eventueel herkenbare pijnafleiding naar een ander gebied en/of een local twitch response. Als de behandeling van de TP echter onvoldoende de hypertonie oplost, kan het zeer nuttig zijn een golgi-release techniek te gebruiken:

  1. Identificeer de te verlengen spier
  2. Laat de cliënt de spier ongeveer 7 seconden stevig aanspannen terwijl jij stevige druk uitoefent op de spierpeesovergang. Dit geeft een ‘overload’ waarneming van de golgi’s, waardoor zij in werking treden en dus een inhiberende werking op de betrokken spier zullen hebben.
  3. Stretch nu voorzichtig de spier naar zijn nieuwe eindstand. Door de inhiberende werking van de golgi en het voorzichtig stretchen (er vindt dan geen antistretch-reflex van de spierspoeltjes plaats), kan de spier worden verlengd én wordt de golgi gereset op de nieuwe langere stand van de spier.
  4. Herhaal dit proces 2 of 3 keer.

Lengthen to strengthen

Soms blijft na behandeling via TP’s een spier hardnekkig zwak. Probeer dan eens via de spierspoeltjes de spier weer ‘aan de praat’ te krijgen:

  1. Identificeer de zwakke spier
  2. Door het verlengen van de spier gaan we nu proberen gebruik te maken van de eigenschappen van een spierspoeltje om de spier te activeren. Verleng dus de spier, terwijl je ook de spierspoeltjes met je duim stretcht. Wederom treedt hierbij een overload aan informatie plaats, waardoor het effect van het spierspoeltje in werking treedt. Er vindt dus een antistretch-reflex plaats oftewel: activatie van de spier.
  3. Herhaal dit 2 of 3 keer.

Onderdeel van opleiding Fascia Release

Het gebruik van de eigenschappen van receptoren als het spierspoeltje en golgi’s is onderdeel van de Opleiding Triggerpointcoach en meer specifiek van de tak: Fascia Release. Hier wordt gedurende de drie modules steeds meer toegewerkt naar het begrijpen en behandelen van de receptoren die in de fascia vertegenwoordigd zijn. Fascia als proprioceptie-orgaan heeft dus de focus tijdens deze fasciamodules. Dit is een unieke aanpak en de student ziet zich na de modules uitgedaagd systematisch te werk te gaan en zal merken dat werken met fascia veel verder gaat dan alleen het ‘rechtkneden’ van een lichaam of het herstellen van de ‘glide’ tussen fascialagen.


Bron

C.S. Tjien A Fat, (2019, mei). Spierspoeltjes en golgi’s. In H. Heij (voorzitter), Symposium Myofasciale Therapie. Symposium georganiseerd door Opleiding Triggerpointcoach, Ede.


Wil je geen blog missen? Schrijf je dan hier in!

 

Reageer!

<  Terug
Inspireer anderen en deel via

 

Schrijf je hier in voor de NIEUWSBRIEF

Blijf op de hoogte van webinars, blogs, handige tips, ondrzoeken en nieuwe trainingen & ontwikkelingen.

JA! Interessant.