Een stekende pijn ‘ergens’ in de maag. Een diffuus gevoel in de zij. Een trekkend gevoel in de onderbuik. Er zijn zóveel verschillende soorten buikklachten. Dat maakt het moeilijk om de precieze oorzaak te achterhalen én te onderzoeken wat deze primaire oorzaak nog meer doet met het lichaam.
In dit blog krijg je de belangrijkste ins & outs over buikklachten:
En als bonus 6 boeiende weetjes op een rijtje.
Buikklachten vallen veelal onder de noemer ‘viscerale pijn’. De pijn is visceraal en dat betekent dat deze ‘van binnen’ komt. Meestal zorgen de organen bij buikklachten voor pijnprikkels. En in de buik zitten nogal wat organen die voor klachten kunnen zorgen! Als pijn ‘visceraal’ is, betekent dit echter niet dat de oorzaak ook echt ‘in de organen’ te vinden is. Viscerale pijn kan ook ontstaan door een probleem elders in het lichaam. Dat zorgt dan eerst voor een prikkeling van het zenuwsysteem, en daarna voor disfunctie van een orgaan. Wat de echte oorzaak ook is, viscerale pijn voelt altijd aan alsof iets diep in het lichaam – een orgaan dus – de boosdoener is. Van welk orgaan de pijn precies afkomt, is meestal onduidelijk. Want viscerale pijn is vaak diffuus en niet ‘aan te wijzen’. Alhoewel… na verloop van tijd lijkt dat wel zo te zijn. De diffuse pijn kan namelijk overgaan in een stekende pijn.
Heeft je cliënt pijn in de buik die duidelijk aan te wijzen is? Dan is dit hoogstwaarschijnlijk geen viscerale pijn, maar somatische pijn. Vraag daarom altijd aan je cliënt om de pijn te omschrijven, zonder woorden in de mond te leggen. Vaak wordt bij somatische pijn gesproken over een kloppend gevoel, spierpijn of huidpijn. De pijn is daarbij duidelijk aan te wijzen. Is de pijn visceraal? Dan is de pijn diffuus, maar intens en meer voelbaar in de diepte.
Buikklachten kunnen ook zowel somatisch als visceraal worden gezien. Weet je bij een cliënt niet wat het nu voor pijn is? Test dan de buikregio op triggerpoints door het buikgebied te stretchen. Dit is een globale test die een indicatie kan geven.
Het antwoord op ‘Kunnen spieren buikpijn veroorzaken’ is: ja. Triggerpoints kunnen (bij referred pain) de zenuw prikkelen waardoor de pijn voelbaar is in het orgaan. Triggerpoints kunnen ook voor stijfheid zorgen van de fascia om het orgaan en zo pijn veroorzaken in het orgaan (bij quasiviscerale pijn). Logisch dat een orgaan erop kan reageren als je op een bepaalde spier druk uitoefent. Druk je bijvoorbeeld op de iliocostalis? Dan kan de maag gaan knorren of zoekt lucht in de maag een uitweg (boeren). Heeft een cliënt in die spier een triggerpoint, dan kan dit dus ook gepaard gaan met maagklachten. En zo zijn er tal van buikklachten die als referred of quasiviscerale pijn opspelen door een oorspronkelijk probleem in een spier. Maar natuurlijk zijn triggerpoints niet altijd de oorzaak.
Kortgezegd kunnen buikklachten ontstaan door disfunctie in een orgaan en door een probleem in de spieren en/of fascia. De oorzaak van de orgaanpijn bepaalt hoe we de klacht noemen:
Welke organen en welke spieren buikklachten kunnen veroorzaken, lees je in de volgende alinea’s.
1. Het hart
De pijn van angina pectoris (hartkramp) kan helemaal uitstralen naar de bovenbuik. Ook kan deze pijn zorgen voor misselijkheid. Is er sprake van hartkramp, dan verdwijnt de klacht binnen 5 minuten. Is er sprake van een hartinfarct? Dan houdt de klacht langer aan. Triggerpoints in déze spieren kunnen hartproblematiek – met uitstralende pijn naar de buik – simuleren: M. Intercostales, M. Pectoralis major, M. Pectoralis minor, M. Serratus anterior, M. Serratus PS, M. Scaleni en M. Sternalis.
2. De darmen
De darmen bevinden zich in de buik. Het ligt dus erg voor de hand dat disfunctie aan dit orgaan voor buikpijn kan zorgen. Disfunctionele darmen kunnen verschillende soorten buikklachten veroorzaken: diffuse pijn, hevige pijn bij plotse bewegingen, verstoppingspijn, lokale buikpijn, pijn in het perineum, pijn bij de ontlasting, pijn in de flanken en liezen. Triggerpoints in déze spieren kunnen buikklachten veroorzaken die overeenkomen met darmproblemen: Mm. Abdominales, M. Abdominus obliques, Rectus Abdominis (middelste deel), M. Adductor magnus, M. Iliopsoas, M. Iliocostalis, M. Obliquus abdominis, en M. Obliquus abdominis (rechtsonder).
3. De lever en galwegen
Acute pijn in de bovenbuik? Bewegingsdrang? Toename van pijn bij palpatie en diep inademen? Uitstralende pijn naar de rechterschouder? Triggerpoints in de fascia rondom de lever of galblaas én triggerpoints in deze spieren kunnen ook klachten veroorzaken die in verband worden gebracht met galblaas- en leverproblemen: Mm. Abdominales, M. Abdominis obliques (bovenste deel), M. Diafragma en M. Iliocostalis.
4. De alvleesklier
Pijn in de bovenbuik, die van de alvleesklier af lijkt te komen, kan ook worden veroorzaakt door triggerpoints in déze spieren: Mm. Abdominales, M. Abdominis obliques (bovenste deel), M. Diafragma en M. Iliocostalis.
5. De milt
Lokale pijn in de linker bovenbuik en eventueel kortademigheid. Het kan afkomen van een probleem in de milt. Triggerpoints in déze spieren kunnen dezelfde viscerale pijn echter simuleren: Mm. Abdominales, M. Abdominis obliques (bovenste deel), M. Diafragma, M. Iliocostalis en M. Serratus anterior.
6. De nieren en urinewegen
Pijn in de buik, de onderrug en eventueel uitstralende pijn in de liezen en heupen. Nierbekken- en blaasproblemen kunnen de oorzaak zijn. Ook cysten kunnen voor deze klachten zorgen. Daarnaast kunnen ook triggerpoints in déze spieren deze klachten in de buikregio veroorzaken: Mm. Abdominales, bekkenbodemspieren, M. Abdominis obliques, M. Rectus Abdominis (onderste deel), M. Adductor magnus, M. Iliocostalis, M. Iliopsoas, M. Piriformis, M. Coccygeus, M. Levator ani en M. Obturator internus.
7. De geslachtsorganen
Tumoren kunnen drukken op andere organen en zo pijn in de buikregio geven. En bij vrouwen kunnen cysten in en rondom het geslachtsorgaan buikpijn geven. Deze pijnklachten kunnen ook worden gesimuleerd of worden veroorzaakt door triggerpoints in déze spieren:
Mm. Abdominales, M. Abdominis obliques, M. Rectus Abdominis (middelste deel), M. Adductor magnus, bekkenbodemspieren, M. Coccygeus, M. Levator ani, M. Obturator internus, M. Gluteus maximus, M. Iliocostalis, M. Iliopsoas, M. Iliopsoas, M. Piriformis en Rectus abdominis (onderste deel).
Bronnen
Davies, C. (2003). Handboek triggerpoint-therapie; verminder zelf je pijnklachten. Haarlem: Altamira-Brecht BV.
Travell, G., Simons, G., Simons, S. (1999). Myofascial Pain and Dysfunction. The Trigger Point Manual. Volume 1. Upper Half of Body. Williams & Wilkins: Philadelphia
Gautschi, R. (2016). Manuelle Triggerpunkt-therapie; myofasciale Schmerzen und Funktionsstorungen erkennen, verstehen und behandeln. Stuttgart: Thieme.
Sikandar, S., & Dickenson, A. H. (2012). Visceral Pain – the Ins and Outs, the Ups and Downs. Current Opinion in Supportive and Palliative Care, 6(1), 17–26. http://doi. org/10.1097/SPC.0b013e32834f6ec9
Wall, B., Melzack, R. (1994). Textbook of pain. London: Churchill-Livingstone.
Wil je geen blog missen? Schrijf je dan hier in!
Schrijf je hier in voor de NIEUWSBRIEF
Blijf op de hoogte van webinars, blogs, handige tips, onderzoeken en nieuwe trainingen & ontwikkelingen.
Leuk dat je inspiratie en kennis op komt doen!
Om de website zo gebruikersvriendelijk te laten functioneren maken we gebruik van functionele cookies. Daarnaast willen we graag weten hoevaak de website bezocht wordt en daarom maken we ook gebruik van analytische cookies. Het is anoniem en we verzamelen geen persoonsgegevens.