In dit blog vertel ik je wat spierspoeltjes zijn en hoe ze kunnen bijdragen aan pijnklachten. Ook vertel ik in het kort over het verband tussen spierspoeltjes en triggerpoints, waarna ik eindig met enkele tips die je kunt gebruiken bij je behandelingen, om zowel de triggerpoints als de ‘verslapte’ spierspoeltjes aan te pakken.
Spierspoeltjes zijn een heel klein onderdeel van een spier die samen met de Golgi- en de Pacini receptoren de proprioceptie (innerlijke waarneming) vormen. Samen met de nociceptie (pijnprikkel) zijn ze essentieel voor een goede houding en probleemloos bewegen.
Ze hebben een mechanische en een sensorische functie. Spierspoeltjes worden daarom ook wel mechanosensorische receptoren genoemd. Heel simpel gezegd zijn spierspoeltjes nodig om spanning op spieren ‘te meten’ en om ervoor te zorgen dat de spanning op spieren wordt aangepast wanneer dat nodig is. Ze zijn constant actief en zorgen er bijvoorbeeld voor dat je snel corrigeert als je een verkeerde stap zet of uit balans raakt.
Spierspoeltjes zitten letterlijk om de dwarsgestreepte spiervezels heen gewikkeld, vandaar ook hun naam. Om precies te zijn zitten ze om de nuclear bag (stretch) of nuclear chain (contractie) .Het zijn zintuigjes die snel en vaak communiceren met het centrale zenuwstelsel over de spierlengte én over de spierspanning, maar voornamelijk over de spierlengte.
Het centrale zenuwstelsel stuurt voor het aanspannen en ontspannen een signaal naar de spiervezels van de spier. Het stuurt echter ook een signaal naar de het spierspoeltje. Door dit signaal wordt het spierspoeltje opnieuw op spanning gebracht om bij een nieuwe rek op de spier weer meteen te kunnen communiceren dat de spier moet aanspannen.
Spierspoeltjes zijn dan wel héle kleine onderdelen van de spieren maar ze zijn voortdurend actief en onmisbaar! Ook is een goede werking van de spierspoeltjes erg belangrijk om een gezond lichaam te behouden. De spierspoeltjes dienen namelijk ook als een soort beschermingsmechanisme zodat je niet bij iedere misstap gelijk valt en je bezeert. Net zoals de reflexfunctie bij pijn.
De minst ingewikkelde functie van spierspoeltjes is zorgen voor de spierreflex, die dient als beschermingsmechanisme want het spierspoeltje meet niet alleen de rek maar ook de snelheid waarmee de spier op rek komt. Bij een snelle rek op het spierweefsel, trekt de spier reflexmatig samen. Een voorbeeld is het testje van de dokter, wanneer hij met een hamertje een tikje geeft op de kniepees. In dit geval trekt de dijbeenspier reflexmatig samen. Deze proprioceptieve reflex, een reflex van het bewegingsapparaat, dient ter bescherming van de knie. De reflex laat zien dat de spierspoeltjes en de receptoren goed hun werk doen.
De communicatie tussen spierspoeltjes en het centrale zenuwstelsel gaat dus over de lengtes van spieren én de snelheid waarmee er bewogen wordt. Dit is dus ook van belang om het bewegingsapparaat te beschermen. Als de communicatie tussen spierspoeltjes en het centrale zenuwstelsel érgens in het lichaam niet goed functioneert, kan dat klachten veroorzaken omdat delen van het bewegingsapparaat niet goed zijn beschermd.
Spierspoeltjes zijn onmisbaar en dienen dus mede ter bescherming van het lichaam. Het nadeel is dat deze kleine beschermende deeltjes kunnen ‘verslappen’, wat de bescherming van het lichaam vermindert. Dit ‘verslappen’ gebeurt als de spieren erg zijn verkort. De spierspoeltjes zijn daardoor ook erg verkort, waardoor ze niet meer voldoende op rek staan. Het gevolg is dat de spierspoeltjes niet meer kunnen signaleren wanneer er rek staat op een spier, waarvoor de spier eigenlijk moet aanspannen. Of ze kunnen niet meer kunnen meten hoe snel de rek precies ontstaat om zo tijdig de spier tot stoppen aan te kunnen zetten. Hoe dan ook, de spierspoeltjes kunnen niet de juiste spierlengte-informatie doorgeven aan het centrale zenuwstelsel.
Normaalgesproken zorgen bepaalde bewegingszenuwstellen, de gamma motor neuronen, ervoor dat het spierweefsel rondom de spierspoeltjes wordt aangespannen, waardoor de spierspoeltjes tóch signaleren dat er een rek is en dat de spier moet aanspannen. Worden de gamma motor neuronen belemmerd? Of kan het spierweefsel rondom de spierspoeltjes niet aanspannen? Dan kan een cliënt last hebben van ‘slappe spieren’, want de signalen tussen de spierspoeltjes en het centrale zenuwstelsel worden dan echt niet goed verstuurd. Hierdoor zullen spieren niet aanspannen als dat nodig is, wat voelt als ‘slappe spieren’. Daarnaast kan er rek op spieren staan, terwijl die rek zou moeten worden opgeheven. En dat kan dus stijve spieren en pijnklachten veroorzaken.
“De spieren en hun faciale structuren zijn het rijkste zintuig van de mens. Van hen, ontvangt het centrale zenuwstelsel (CZS) constant een ongelooflijke schat aan informatie. Het is een bron van onbewuste lichamelijke kennis.
Ons spierstelsel- het myofasciale orgaan - is het oog van de mens naar binnen”
Enerzijds kunnen spierspoeltjes slap en geïrriteerd raken door triggerpoints of door een verstoring in de fascia. Bijvoorbeeld doordat het spierweefsel rondom de spierspoeltjes niet goed kan aanspannen, waardoor de spierspoeltjes niet goed kunnen ‘meten’ dat er sprake is van een rek waarop de spier zou moeten anticiperen. Anderzijds kunnen slappe spierspoeltjes ook de veroorzaker zijn van triggerpoints. Een goed voorbeeld hiervoor is een kantoorwerker, die veel uren van een dag op een stoel zit. Grote bewegingen maakt hij niet, maar hij maakt wel veel kleine bewegingen. Typen, met de muis bewegen en klikken met de muis. De spierspoeltjes zijn hierdoor altijd alert en actief. Toch hoeven de spieren niet heel erg gespannen te worden. Hetzelfde gebeurt bij stress, lang wandelen – als je dat niet gewend bent – en ook bij bijvoorbeeld het lang dragen van een tas of rugzak. Bij al deze situaties zijn de spierspoeltjes continu actief en staan ze op scherp, terwijl ze niet veel rek signaleren. Hierdoor worden ze ‘slap’ en dat kan leiden tot triggerpoints of een tekort aan sensomotorische registratie.
Wat ook de oorzaak en wat het gevolg is; er is vrijwel altijd een verband te vinden tussen het functioneren van de spierspoeltjes én de triggerpoints van een cliënt.
Komt iemand met pijnklachten bij je? Dan kun je zijn of haar lichaam onderzoeken op triggerpoints. Je kunt ook onderzoek doen naar spierspoeltjes. Het functioneren van spierspoeltjes kun je checken door de houding van een persoon te observeren. Hoe staat de cliënt? Hoe zit de cliënt? Hoe beweegt de cliënt? Spierspoeltjes zorgen voor de juiste benodigde spierspanning. Ook als iemand gewoon rechtop staat of rechtop zit. Functioneren de spierspoeltjes niet goed? Dan is de houding van je cliënt waarschijnlijk minder stabiel. Wellicht kantelt hij of zij bij het staan en/of zitten naar voren, of juist naar achteren. Er komen spanningen op de verkeerde spieren, waardoor deze overbelast raken en waardoor triggerpoints kunnen ontstaan. Door het spierweefsel en de fascia rondom de ‘slappe’ spierspoeltjes en de triggerpoints te masseren, nemen de triggerpoints af en kunnen spierspoeltjes beter hun werk doen. Met bewegingsoefeningen kunnen zowel de spieren als de spierspoeltjes worden versterkt.
In Triggerpoint-therapie, module 1 gaan we verder in op het 'in beweging' zetten van de spieren die niet optimaal functioneren om zo flexibiliteit te vergroten en de spierspoeltjes weer te activeren.
Bronnen
Schrijf je hier in voor de NIEUWSBRIEF
Blijf op de hoogte van webinars, blogs, handige tips, onderzoeken en nieuwe trainingen & ontwikkelingen.
Leuk dat je inspiratie en kennis op komt doen!
Om de website zo gebruikersvriendelijk te laten functioneren maken we gebruik van functionele cookies. Daarnaast willen we graag weten hoevaak de website bezocht wordt en daarom maken we ook gebruik van analytische cookies. Het is anoniem en we verzamelen geen persoonsgegevens.