Voeten. Je staat, wandelt en sport erop. Je lichaam? Dat volgt. De stand van je voeten en hoe je die gebruikt, is dan ook van grote invloed op de rest van je lijf. Lees hoe rug- en hoofdklachten kunnen worden veroorzaakt door een belemmerde basis in de voet.
Als je loopt, zet je voet voor voet naar voren, waarna de voet zich ‘afwikkelt’. Je gebruikt met name het enkelgewricht. Toch zijn bij deze beweging tal van botjes, spiertjes en pezen betrokken. Daarnaast beweegt ook de rest van je lijf mee. Je onderbenen, knieën, bovenbenen, heupen en bekken, en uiteindelijk ook de rest van je lichaam. Niemand loopt immers zonder zijn armen te bewegen. Zelfs je gehele ruggenwervel beweegt – normaliter – veerkrachtig mee.
Heb je een andersoortige afwikkeling van je voet? Bijvoorbeeld een afwikkeling waarbij je voet iets meer ‘steunt’ op de binnenkant (overpronatie) of de buitenkant (oversupinatie). Dan heeft dit ook invloed op de bewegingen die in onder meer de benen, knieën, heupen en bekken ontstaan. Vooral als je sport, heeft jouw manier van proneren impact op je lijf en mogelijke klachten en blessures. Bij hardlopen worden de ‘klappen’ van het neerkomen op de grond dan namelijk anders opgevangen. Ook bij oefeningen, zoals de jump squat en lunges, worden de bewegingen vanuit de voet ‘doorgegeven’ waardoor andere spieren en gewrichten het zwaarder kunnen krijgen.
“Overpronatie veroorzaakt een kettingreactie in het been, de knie en de heup. Oversupinatie veroorzaakt met name overbelasting in het onderbeen.”
Zelfs je staande houding heeft invloed op de rest van je lichaam. Staat je enkelgewricht vanwege een bepaalde reden naar binnen gekanteld? Dan trekt dit aan de spieren in de knie, het bovenbeen en de heup. Uiteindelijk kan je heup kantelen waardoor je hele houding verandert en ook de ruggenwervels ‘genoodzaakt’ zijn om te verdraaien. Logisch dat klachten in de voet – die overigens niet eens altijd als directe klachten worden ervaren – pijn kunnen geven in de rug, schouders en nek. Staat je enkelgewricht naar buiten gekanteld? Dan vergt dit juist meer van de onderbenen. Maar uiteindelijk kan ook dit klachten geven in de rug, schouders en nek. Kortom: de voet is de basis van de houding en beweging. Is die basis niet in orde? Dan kan er heel veel ‘misgaan’ in je lichaam, want dat zoekt altijd automatisch zijn nieuwe balans. Het lichaam compenseert namelijk altijd, als oplossing voor kleine ‘probleempjes’. Bijvoorbeeld bij een standverandering. Maar als het lichaam dit langer moet doen of de ‘compensatie’ een compleet andere stand vereist, dan lukt dat niet meer en levert het juist problemen op. Tijd om in te grijpen!
Ook triggerpoints kunnen de houding belemmeren en verderop klachten geven. Bijvoorbeeld – wat vaak voorkomt – pijn in de onderrug, en ook – in zeldzame gevallen – problemen in de kaak. Bij deze klachten worden bij lichamelijk onderzoek met name triggerpoints gevonden in de musculus soleus, ofwel de scholspier. Dit is een brede, platte spier, die in de oppervlakkige laag aan de achterkant van het scheen- en kuitbeen zit.
Bij één of meerdere triggerpoints in de scholspier kun je primaire pijn ervaren in (van beneden naar boven): de hiel, de achillespees, de kuit, de knieholte, het stuitje en minder vaak voorkomend in de kaak. De musculus soleus wordt overigens ook wel eens het tweede hart genoemd. Waarom? Omdat deze spier een pompfunctie heeft en helpt om het bloed vanuit het been weer omhoog te pompen. Lig je veel, heb je een been in het gips óf heb je triggerpoints in deze spier, dan vermindert de pompfunctie en kun je daardoor duizeligheid voelen. Hebben cliënten dit als klacht? Dan heb je dus nóg een reden om de scholspier op triggerpoints te checken.
Natuurlijk kan het voorkomen dat door een probleem in de voet, de enkel of het onderbeen de musculus soleus wordt overbelast waardoor hier triggerpoints ontstaan. In dat geval kunnen er uiteenlopende klachten ontstaan – tot in de kaak! – en is het belangrijk om zowel de triggerpoints in het been als het probleem in de voet aan te pakken. Ook eventueel de in standhoudende factoren van problemen.
Ook pijnklachten in de schenen zijn vaak het gevolg van afwijkingen in de voetafwikkeling. Bijvoorbeeld shin splints, waarbij de spieren en/of pezen in de schenen geïrriteerd of ontstoken zijn. Shin splints is een verzamelnaam voor klachten rond de schenen en geven in het onderbeen een zeurende en/of stekende pijn. Vaak worden deze klachten veroorzaakt door overbelasting of overpronatie.
Onderzoek de volgende spieren op stijfheid en triggerpoints:
Vaak worden bij klachten door een afwijkende voetafwikkeling zooltjes of andere hulpmiddelen ingezet. Waarom? Simpelweg omdat de klachten worden veroorzaakt door een probleem in de voet. Een zooltje ‘duwt’ de voet en enkel in de goede richting. Op korte termijn heeft het hulpmiddel daarom vaak een gewenst effect. De gemanipuleerde stand is beter en daardoor verminderen de klachten. Belangrijk is echter om te kijken waar de oorzaak van het probleem ligt. Is dit een scheefstand van de botten? Dan kan een hulpmiddel heel goed werken. Maar… onderzoek éérst of er wellicht triggerpoints zijn die de klacht veroorzaken én of de spieren in het gebied te strak of te soepel zijn.
Want stel dat de pronatie wordt veroorzaakt door ‘te strakke’ spieren. Dan is de kans groot dat hierbij triggerpoints een rol spelen. Als je in dat geval alleen een zooltje zou inzetten ter correctie, dan duurt het herstel erg lang. Bovendien is het risico dat, zodra het zooltje wordt uitgenomen, de spier weer naar zijn oude stand ‘groeit’. Dus, check altijd of de betrokken spieren vrij zijn van triggerpoints en niet te strak of soepel zijn.
Samengevat: de stand van de voet en enkel is essentieel om klachtenvrij te zijn én blijven. Heeft een cliënt pijn, die primair óf secundair wordt veroorzaakt door voet- en/of enkelproblemen? Pak dan vooral ook de basis aan!
Bronnen
Gezondheidsnet. (2012). Shin splints, een hardnekkige blessure. Geraadpleegd op 23 oktober 2017, via https://www.gezondheidsnet.nl/hardlopen/shin-splints-een-hardnekkige-blessure
Hartgens, F. (2010). Nooit meer shin splints! Geraadpleegd op 23 oktober 2017, via https://www.henw.org/archief/volledig/id4353-nooit-meer-shin-splints.html#dekern
National Association of Myofascial Trigger Point Therapists. (2017, 17 oktober). TMJD [Facebookstatus update]. Geraadpleegd via https://www.facebook.com/NAMTPT/
Run2Day. (z.j.). Pronatie tijdens het hardlopen? Geraadpleegd op 23 oktober 2017, via http://www.run2day.nl/wat-is-pronatie-hardlopen
The Trigger Point & Referred Pain Guide. Soleus Trigger Point Diagram. Geraadpleegd op 23 oktober 2017, via http://www.triggerpoints.net/muscle/soleus
Schrijf je hier in voor de NIEUWSBRIEF
Blijf op de hoogte van webinars, blogs, handige tips, onderzoeken en nieuwe trainingen & ontwikkelingen.
Leuk dat je inspiratie en kennis op komt doen!
Om de website zo gebruikersvriendelijk te laten functioneren maken we gebruik van functionele cookies. Daarnaast willen we graag weten hoevaak de website bezocht wordt en daarom maken we ook gebruik van analytische cookies. Het is anoniem en we verzamelen geen persoonsgegevens.